جوان آنلاین: خراسان شمالی یکی از قطب‌های کشاورزی شمال شرق کشور محسوب می‌شود و با اینکه تاکنون ۱۳۴ واحد صنایع تبدیلی در آن ایجاد شده است، اما همچنان نیاز به راه‌اندازی کارگاه و کارخانه‌های بزرگ فرآوری و تبدیلی در این منطقه احساس می‌شود، زیرا بسیاری از محصولات تولید شده در اقصی نقاط این استان بدون هیچ تغییری به مناطق دیگر فرستاده و ارزش افزوده آن نصیب دیگر استان‌ها می‌شود.
ایجاد صنایع تبدیلی، متناسب با تولیدات کشاورزی در هر استان می‌تواند ظرفیتی برای اشتغال، رونق و توسعه اقتصادی باشد، اما خراسان شمالی تعداد صنایع تبدیلی کافی ندارد و کشاورزان برای جلوگیری از ضرر‌های بیشتر، محصولاتشان را با قیمت‌های ناچیز به دلال‌ها و واسطه‌هایی می‌فروشند که آنها محصولات را پس از انتقال به استان‌های دیگر فرآوری و با قیمت‌های چند برابری در بازار‌ها عرضه می‌کنند.
ارزان فروشی از ترس ضایع شدن
خام فروشی بلای جان اقتصاد کشاورزان است و حالا در خراسان شمالی، عمده محصولات باغی بدون فرآوری و به شکل خام از شهرستان‌ها خارج و ارزش افزوده آن نصیب دیگر شهر‌ها و استان‌ها می‌شود. به گفته کشاورزان طی سال‌های اخیر صنایع تبدیلی و تکمیلی جدیدی در خراسان شمالی ایجاد نشده است و به همین دلیل محصولات این استان به دلیل شرایط آب و هوایی و کوهستانی بودن، نسبت به دیگر مناطق کشور دیرتر و پس از اشباع به بازار می‌رسد، در نتیجه محصولات با نرخ‌های بسیار ناچیزی به فروش می‌رسد.
آنها توضیح می‌دهند عمده تولیدات کشاورزی در خراسان شمالی انگور است، اما غیر از یک کارخانه در شیروان، کارخانه آبمیوه‌گیری و دیگر صنایع تبدیلی در این زمینه وجود ندارد و هر سال در زمان برداشت و اشباع شدن بازار قیمت این محصول به شدت کاهش می‌یابد به طوری که حتی هزینه‌های تولید را نیز جبران نمی‌کند.
اگر چه مراکزی برای نگهداری انگور در استان خراسان شمالی ایجاد شده، اما کیفیت نگهداری آنها به قدری پایین است که عمده کشاورزان ترجیح می‌دهند محصولاتشان را در زمان برداشت به بازار عرضه کنند تا با فاسد شدن و بی‌کیفیتی محصول در دیگر فصول مواجه نشوند.
ارزش افزوده با صنایع تبدیلی
تهیه مربا، کمپوت، آبمیوه، لواشک، خشکبار و سرکه از اولویت‌های اصلی در ایجاد صنایع تبدیلی است که در زنجیره تولید باید واحد‌های بسته‌بندی و فرآوری راه‌اندازی شوند. سالانه ۲۰ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزان به ضایعات تبدیل می‌شود، بنابراین متولیان امر باید برای جلوگیری از اینگونه ضایعات، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی را در اولویت برنامه‌هایشان قرار دهند. با توجه به شرایط اقتصادی موجود، اگر صنایع تبدیلی به شکل متمرکز در خراسان شمالی ایجاد شود، علاوه بر رونق اقتصادی، موجب اشتغالزایی نیز می‌شود.
رئیس انجمن خبرگان کشاورزی شیروان می‌گوید: «برای جلوگیری از خام فروشی تولیدات خراسان شمالی باید حداقل سردخانه با ظرفیت کافی در استان وجود داشته باشد تا باغداران محصولاتشان را ناگزیر با قیمت‌های بسیار ناچیز به دلالان نفروشند.»
محمد رحمانیان می‌افزاید: «با شرایط موجود، کشاورزان زمان برداشت، محصولاتشان را با قیمت‌های ناچیز عرضه می‌کنند، اما در زمان غیر فصل همان محصول را با قیمت‌های چند برابری خریداری می‌کنند.»
وی با اشاره به اینکه تولید کشمش سال گذشته شیروان همچنان روی دست کشاورزان مانده است، می‌گوید: «در حالی که هر کیلو کشمش در بازار ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تومان عرضه می‌شود، اما همین محصول با قیمت ۵۵ هزار تومان هم از کشاورزان خریداری نمی‌شود. اگر صنایع تبدیلی مناسب در استان و منطقه شیروان وجود داشته باشد و کشمش‌ها در بسته‌های ۲۰۰ گرمی بسته بندی شود به طور حتم در برنامه غذایی دانش‌آموزان هم قرار می‌گیرد، اما در حال حاضر بسته‌بندی‌های ۱۰۰ کیلویی، علاوه بر افزایش حجم و قیمت، باعث کاهش توان خرید مردم هم شده است.» به گفته رحمانیان اگر حاشیه امنی برای تولید ایجاد شود، کشاورزان به جای صرف وقت در بازار می‌توانند برای افزایش کیفیت تولید تلاش کنند و در زمان تولید دغدغه فروش و بازار را نداشته باشند. در حال حاضر هشت سردخانه فعال زیر نظر جهاد کشاورزی و سه سردخانه زیر نظر اداره کل صنعت، معدن و تجارت فعال و آماده نگهداری محصولات باغی کشاورزان هستند.
با اینکه ظرفیت ۴۰ هزار تنی سردخانه‌های استان می‌تواند به حفظ محصولات کمک کند، اما مدیر صنایع و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی می‌گوید: «به دلیل ذهنیت پیش آمده در سال‌های گذشته که محصولات در سردخانه استان فاسد شد، باغداران همچنان از این ظرفیت‌ها استقبال نمی‌کنند این در حالی است که مشکل سردخانه در همان سال‌های گذشته رفع شده است.»
